θαυματοποία

Γένος λεπιδοπτέρων εντόμων της οικογένειας των θαυματοποιιδών. Οι κάμπιες τους, όταν αναζητούν την τροφή τους, συνηθίζουν να μετακινούνται σχηματίζοντας μακρές γραμμές. Αυτή η οικογένεια είναι διαδεδομένη σε ολόκληρο τον κόσμο και ειδικότερα στις τροπικές ζώνες. Από τα λίγα είδη που συναντώνται στην Ευρώπη, ιδιαίτερα γνωστές είναι η θ. της δρυός και η θ. του πεύκου, οι πεταλούδες της οποίας έχουν μέτριες διαστάσεις και χνούδι όχι και τόσο εντυπωσιακό. Το πρώτο είδος, κοινό στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη, φέρει κιτρινωπά φτερά με γκρίζες ταινίες και άνοιγμα πτερύγων περίπου 3 εκ. στα αρσενικά και 4 εκ. στα θηλυκά. Στο τέλος του καλοκαιριού, το θηλυκό αποθέτει στους κορμούς και στα κλαδιά της βελανιδιάς 200-800 αβγά, τα οποία σκεπάζει με τρίχες του υπογαστρίου του. Οι κάμπιες γεννιούνται την άνοιξη και εκδηλώνουν αμέσως αγελαία ένστικτα σε βαθμό που γνέθουν όλες μαζί, στις διχάλες των μεγάλων κλαδιών, ένα μετάξινο σακούλι. Η φωλιά αυτή –που ανανεώνεται και μεγαλώνει σε κάθε μεταμόρφωση του εντόμου– μπορεί να φτάσει σε μήκος 70-80 εκ. και σε διάμετρο 20-25 εκ. Οι κάμπιες, γκρίζες με κοκκινωπές κηλίδες, φέρουν τρίχες που προκαλούν φαγούρα στο δέρμα και στον βλεννογόνο του ανθρώπου και των κατοικίδιων ζώων. Οι προνύμφες με μήκος περίπου 4 εκ., βγαίνουν από τη φωλιά κυρίως το βράδυ και σε μεγάλους σχηματισμούς πηγαίνουν και ροκανίζουν τα φύλλα του δέντρου στο οποίο ζουν ή άλλου φυτού του ίδιου είδους. Η αρχή και το τέλος της πομπής αποτελούνται από μια μόνο σειρά, ενώ το κεντρικό τμήμα αποτελείται από διάφορες σειρές προνυμφών, που πορεύονται η μια δίπλα στην άλλη. Κατά την πορεία τους, κάθε κάμπια εκκρίνει μια κλωστή μετάξινη που χρησιμεύει ύστερα ως οδηγός για επιστροφή τους στη φωλιά. Η μεταμόρφωση πραγματοποιείται τον Ιούλιο στο εσωτερικό του μετάξινου σακουλιού· η χρυσαλίδα εκκολάπτεται συνήθως τον Αύγουστο του ίδιου έτους. Η θ. του πεύκου είναι όμοια με την προηγούμενη, αλλά λίγο μεγαλύτερη. Ζει σε διάφορα είδη κωνοφόρων και ιδιαίτερα στην πεύκη την παράλιο. Προτιμά το ήπιο κλίμα των μεσογειακών περιοχών, αν και ενίοτε φτάνει και σε περιοχές της κεντρικής Ευρώπης. Οι κάμπιες της, μαύρες με γαλάζια απόχρωση, χτίζουν τη φωλιά τους γύρω στα ψηλότερα κλαδάκια και μετακινούνται κυρίως την ημέρα, σε μονή σειρά, μήκους περίπου 12 μ., η οποία αποτελείται από 200-300 άτομα. Οι κάμπιες του πεύκου έχουν χνούδι γκρίζο ή καστανό, που προκαλεί ερεθισμούς λιγότερο σοβαρούς από εκείνους της κάμπιας της βελανιδιάς. Οι ζημιές που προκαλούν οι κάμπιες των συγκεκριμένων εντόμων στα δέντρα των δασών και των πάρκων συχνά είναι πολύ σημαντικές. Για την καταπολέμησή τους συνηθίζεται το κάψιμο των φωλιών ή ο ψεκασμός τους με εντομοκτόνα, ή, τέλος, η βιολογική καταπολέμησή τους με τη χρησιμοποίηση του κόκκινου μυρμηγκιού και άλλων συγγενών ειδών. Θαυματοποία της δρυός. Κάτω: αριστερά, αρσενικό· δίπλα, θηλυκό· δεξιά, κάμπια. Πάνω, φωλιά θαυματοποίας του πεύκου. Οι κάμπιες της θαυματοποίας μετακινούνται, συνήθως το βράδυ, σε μακρές σειρές.